Temizlik maddeleri, akciğerlerin derinliklerine kadar inebilen küçük aerosoller salar. Bundan kaynaklanan kirlilik, büyük şehirlerdeki araba egzoz dumanlarından daha yüksek.

Bloomington (ABD). Araştırmalar , temizlik maddelerinin sağlığa zararlı olabileceğini bir dizi çalışmada zaten göstermiştir. 2018’de Norveç’te yapılan uzun süreli bir araştırma, temizlik yapan kişilerin, temizlik maddeleriyle nadiren temas eden kişilere göre daha zayıf akciğerlere sahip olduğunu gösterdi. Bergen Üniversitesi’ndeki bilim adamlarına göre, akciğer kapasitesindeki bu düşüş en çok profesyonel temizlik personelinde görüldü.

Yakın zamanda Belçika’da yapılan bir araştırma da erkek temizlikçiler arasındaki ölüm riskinin ofis çalışanlarına göre önemli ölçüde daha yüksek olduğunu gösterdi. Özel kişilerin daha da fazla risk altında olduğuna dair kanıtlar da var. Temizlik maddeleri ile daha az temas etmelerine rağmen temizlik maddelerini sıklıkla yanlış kullanmakta, uygun olmayan ürünleri birleştirmekte ve eldiven gibi güvenlik önlemlerini almamaktadırlar.

Temizlik maddelerinden kaynaklanan emisyonlar

Kimyager Colleen Rosales liderliğindeki bilim adamları tarafından yapılan bir araştırma, temizlik maddeleriyle yalnızca doğrudan cilt temasının sorunlu olabileceğini gösteriyor. Science Advances dergisindeki yayına göre, temizlik maddelerinden kaynaklanan birincil ve ikincil emisyonları incelediler. Ekip özellikle narenciye veya çam gibi kokan ürünlere odaklandı çünkü bunlar genellikle uçucu yağların ana bileşenleri olan monoterpenler içerir.

Rosales’in açıkladığı gibi, bu tür temizlik ürünlerinin kullanımı genellikle uçucu organik bileşikler (VOC) yayar. Bunlar havada bulunan gaz ve buhar halindeki organik maddelerdir.

Uçucu Organik Bileşiklerden Kanser?

Çevre Koruma Ajansı’nın (EPA) bir listesi, Uçucu Organik Bileşiklerin (VOC) bazılarının duyusal tahrişe, baş ağrılarına, organ hasarına ve hatta kansere neden olabileceğini göstermektedir. Ayrıca araştırmaya göre VOC’ler peroksitler, alkoller, karboniller ve karboksilik asitler dahil olmak üzere spesifik ikincil organik aerosoller (SOA) oluşturmak için oksitlenebilir.

Emisyonları ölçmek için test odası

Temizlik maddelerini kullanırken birincil ve ikincil emisyonlara maruz kalma düzeyini ölçmek için, bilim adamları tipik bir ofise karşılık gelen bir test odası kurdular. Bu oda konvansiyonel monoterpen bazlı temizlik maddeleri ile çeyrek saat süreyle temizlendi. Araştırmacılar sürekli olarak odadaki havayı analiz ettiler.

Kişinin temizlik sırasında dakikada yaklaşık 30 ila 40 mikrogram birincil uçucu organik bileşik soluduğunu belirleyebildiler. Ayrıca solunum yolu yoluyla 0,1 ila 0,7 mikrogram ikincil organik aerosolleri emer. Bunlar, temizlik maddesinin oda havasıyla reaksiyonundan kaynaklanır.

Emisyonların sağlıkla ilgisi

Rosales’e göre, emisyonlar kütle açısından nispeten küçüktür. Bununla birlikte, önemli olan, solunan parçacıkların nano boyut aralığında olmasıdır. Ayrıca akciğerlerin en derin bölgelerine girerek orada sağlıkla ilgili hasarlara yol açabilirler.

Buna göre temizlik maddeleri, büyük şehirlerde trafikte aerosollerin solunmasından kaynaklananlara göre daha yüksek olan nanopartiküller aracılığıyla solunum yollarındaki doz değerlerini tetikleyebiliyor. Ancak yazarlar, bu parçacıkların toksikolojik profili hakkında çok az şey bilindiğini vurgulamaktadır.

Ancak bilim insanlarına göre özellikle işleri gereği temizlik maddelerinden kaynaklanan emisyonlarla sık sık ve uzun süre temas halinde olan kişilerin kendilerini daha iyi korumaları gerekiyor. Yazarlar, “Ayrıca, olumsuz sağlık etkilerine yol açan işyeri ve ev maruziyetlerinin, mevcut salgın sırasında iç mekan yüzeylerinin artan kimyasal dezenfeksiyonundan etkilenmesi muhtemeldir” diyor. Karşı önlem olarak, oda havasındaki aerosol konsantrasyonunu azaltmak için düzenli havalandırma önermektedir.