Yeni bir tedavi yöntemi, farelerde epigenetik saati sıfırlayarak hayvanların körlüğünü iyileştirdi. Gelecekte, örneğin beyni gençleştirmek ve körlüğü iyileştirmek için insanların tedavisi de düşünülebilir.

Boston (Amerika Birleşik Devletleri). David Sinclair liderliğindeki Harvard Tıp Okulu’ndaki bilim adamları, eski sinir hücrelerini yeniden programlayarak kör bir farede görme yeteneğini geri kazanmayı başardılar. Prensip olarak, hücrelerin epigenetiğine müdahale etmeyi içeren tedavi yöntemi, örneğin eski beyinleri gençleştirmek için insanlarda da kullanılabilir.

Nature dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, tedavi sözde epigenetik saat kavramına dayanmaktadır. Bu, biyolojik bir organizmanın yaşının, metilasyonlar olarak adlandırılan DNA üzerindeki epigenetik kalıplarla tanımlandığını varsayar. Metilasyon ve buna bağlı hücre fonksiyonları yaşam boyunca değişir çünkü yaşam boyunca tüm genlere ihtiyaç yoktur. Sonuç olarak, genler gerçek bilgileri depolamaya devam etse de, metilasyondaki değişiklikler nedeniyle yaşlılıkta belirli yetenekler kaybolur.

Aksonların yenilenmesi

Spesifik olarak, bilim adamları yaşlı farelerin optik sinirleriyle başladılar. Bunlar, hayvanın beynine akson adı verilen tüp benzeri sinir uzantıları aracılığıyla bağlanır. Genç yaşta hasar gördüğünde metilasyon, hasarlı aksonların yenilenmesini sağlar. Daha yaşlı farelerde, epigenetik saat bu sürecin gerçekleşmemesini sağlar. Hasar aslında kalıcıdır.

Bilim adamları Yamanaka faktörlerini, yani genleri açıp kapatabilen proteinleri kullanarak sinir hücrelerini yeniden programlayarak, yaşlı farelerin epigenetik modelini genç farelerinkiyle aynı olacak şekilde değiştirmeyi başardılar.

Farelerde tedavi edilen glokom

Hayvan deneylerinde, sinir hücrelerinin bu yeniden programlanması, orijinal yenilenme yeteneklerini geri kazanmalarını sağladı. Bu, hem mekanik yaralanmalı farelerde hem de yaşa bağlı glokomlu farelerde işe yaradı. Bilim adamlarına göre görme yetisinin geri kazanılmış olması, bir zamanlar kör olan hayvanların tedaviden sonra bir odadaki kalıplara yeniden uyum sağlayabildiklerini ve görsel uyaranlara tepki gösterdiklerini kanıtlıyor.

İnsanlarda tedavi

Böylece çalışma, prensipte insanlarda da kullanılabilen, yaşlılık optik sinirleri ve körlüğün tedavisine yönelik yeni bir terapötik yaklaşımı göstermektedir. Stanford Üniversitesi’nden Andrew Huberman da bir yorumunda, tedavi yönteminin hasar görmüş ve yaşlanmış beyinleri tedavi etmek için de kullanılabileceğini yazıyor.

Bağımsız uzmanlara göre bilimsel çalışmanın kalitesi yüksektir. Ancak aynı zamanda, insanlarda kullanılabilmesi için kat edilmesi gereken çok uzun bir yol olduğunu da belirtiyorlar. Max Planck Yaşlanma Biyolojisi Enstitüsü’nden Peter Tessarz’ın açıkladığı gibi, örneğin, yöntemin tüm dokularda işe yarayıp yaramadığı hala belirsiz. Ayrıca, biyokimyacı ve epigenetik uzmanı Holger Bierhoff, hücrelerin yanlış dozajla yeniden programlanmasının kansere yol açabileceğini unutmamalıdır.