Bir faz 1 çalışmasının parçası olarak, CRISPR-Cas9 gen makası ilk kez doğrudan insan vücudunda kullanıldı. Yeni tedavi, kalıtsal transtiretinal amiloidoz (hATTR) için onaylanmış ilaçlardan önemli ölçüde daha etkilidir ve bunların bazıları şiddetli olan yan etkilerinden kaçınır.

Londra, Ingiltere). CRISPR-Cas9 yöntemi , DNA molekülünün hassas bir şekilde kesilmesini sağlar. Böylece tek tek genleri kapatmak veya arayüzlere yeni bölümler eklemek mümkündür. Tıpta gen makası olarak da bilinen yöntem, başka şeylerin yanı sıra hastalıkları tetikleyen proteinlerin üretimini önlemek için kullanılabilir. Ancak bu ancak vücudun onsuz yapamayacağı proteinlerle mümkündür çünkü üretim CRISPR-Cas9 tedavisi ile kalıcı olarak durdurulur.

Bu durum, TTR genindeki bir mutasyonun değiştirilmiş bir TTR proteininin üretimini tetiklediği nadir kalıtsal transtiretinal amiloidoz (hATTR) formunda mevcuttur. Bu ciltte, kalp kaslarında ve diğer vücut dokularında çözünmeyen amiloid lifleri oluşturur. Durumun belirtileri arasında ellerde ve ayaklarda uyuşma, bağırsak ve mesane kontrolünün kaybı ve hareketsizlik yer alır. Kalp kası etkilenirse, transtiretinal amiloidoz da ölümcül olabilir.

Transtiretinal amiloidozun ilaçlarla tedavisi

Şimdiye kadar, transtiretinal amiloidoz, mesajcı RNA’nın bir TTR proteinine dönüştürülmesini önleyen patisiran ve inotersen ilaçları ile tedavi ediliyordu. Ancak her iki ilaçla da bu tedavi düzenli olarak tekrarlanmalıdır. Tedavi ayrıca ciddi yan etkilere neden olabilir. CRISPR-Cas9 gen makası, TTR genini kalıcı olarak yok edebilir ve ilaç tedavisinin dezavantajlarını ortadan kaldırabilir.

Ancak şimdiye kadar, gen makası yalnızca laboratuvarda test edildi. Orak hücreli anemi ve beta talasemi tedavisi için hücreler CRISPR-Cas9 ile modifiye edilmiş ve daha sonra kök hücre tedavisi ile vücuda verilmiştir. İn vitro kullanım, genin CRISPR-Cas9 tarafından diğer hücrelerde de kesilmesini önleyerek komplikasyon riskini en aza indirir.

İnsan vücudunda CRISPR-Cas9 yöntemi

University College London ve Auckland Üniversitesi’nden bilim adamları, bir faz 1 çalışmasında, CRISPR-Cas9 yönteminin insanlar üzerindeki etkinliğini ve güvenliğini ilk kez incelediler. New England Journal of Medicine’deki yayınlarına göre, altı hastayı aktif bileşen NTLA-2001 ile tedavi ettiler. Bu, 2014’ten beri CRISPR-Cas9 yöntemine dayalı biyofarmasötikler geliştiren bir şirket olan Intellia Therapeutics tarafından üretilmiştir.

Hastalardan üçü, bir faz 1 çalışmasında olağan olduğu gibi, yalnızca düşük dozda NTLA-2001 (0.1 mg/kg vücut ağırlığı) ile tedavi edildi. Ciddi bir komplikasyon olmadığı için geri kalan denekler daha yüksek bir doz (0.3 mg/kg) aldı. Burada da herhangi bir komplikasyon olmadı. Bilim adamları bu nedenle ileriki çalışmalarda dozun tekrar artırılabileceği görüşündedirler.

TTR üretimi önemli ölçüde düşer

Faz 1 çalışmasında uygulanan dozlar düşük olmasına rağmen her iki grupta da TTR üretiminde anlamlı azalma olmuştur. Ortalama serum konsantrasyonu, düşük dozda yüzde 52 ve daha yüksek dozda yüzde 87 düştü. Hatta deneklerden birinde serum konsantrasyonu yüzde 96 oranında düştü. Halihazırda onaylanan ilaçlar ise ancak düzenli olarak tekrarlanırsa yüzde 80’lik bir azalma sağlıyor. Ayrıca Julian Gillmore’a göre CRISPR-Cas9 tedavisinin ömür boyu sürecek bir etkisinin olması çok muhtemel.

Olumlu sonuçlar nedeniyle araştırmacılar çalışmalarına devam etmek istiyor. Denek sayısının azlığı ve gözlem süresinin kısa olması nedeniyle, tedavinin uzun vadede tolere edilebilir ve etkili kalıp kalmayacağını değerlendirmek henüz mümkün değildir. Ek olarak, bilim adamları olası yan etkilerin tiroid hormonları ve A vitamini eksikliği olduğunu açıklıyor. Ancak bunlar hastalar tarafından kolaylıkla tamamlanabilmektedir.